De woning aan de Blokvenlaan 22 te Waalre, ook wel bekend als de woning Jansen, is door Gerrit Rietveld ontworpen en gebouwd in 1956-1957 voor de familie Jansen. In de jaren ‘70 is het huis verkocht aan de familie Dericks. De heer Dericks had als architect veel affiniteit met de architectuur van Rietveld. Hij heeft het huis goed onderhouden en slechts heel geringe aanpassingen aan het huis laten uitvoeren.
In 2007 wilde de familie het woonhuis verkopen, maar de belangstelling was niet erg groot. Het perceel werd wel aantrekkelijk gevonden door potentiële kopers, de woning vond men vooral te klein en er waren vanuit het bestemmingsplan kennelijk te weinig mogelijkheden het huis te kunnen verbouwen naar de wensen van de potentiële kopers. De heer Dericks vond dat hij niet genoeg medewerking kreeg van de gemeente Waalre en heeft vervolgens een sloopvergunning aangevraagd zodat de mogelijkheid ontstond van een bouwkavel op een mooie groene plek in Waalre. Dat heeft geleid tot behoorlijk wat commotie in Waalre en omgeving, te meer, omdat er in 2006 elders in Waalre “per ongeluk” een Rietveldwoning is gesloopt, die nota bene op de gemeentelijke monumentenlijst stond. Door de gemeentelijke monumentencommissie is al in 2002 aangegeven dat ze de woning aan de Blokvenlaan graag op de lijst met gemeentelijke monumenten zag staan. Door een aanmeldingsstop is dat niet gelukt. Maar de druk van buitenaf heeft er wel toe geleid, dat de gemeente Waalre bereid was om medewerking te verlenen aan een uitbreiding van het woonhuis met de daaraan verbonden voorwaarde, dat het bestaande woonhuis behouden zou blijven.
Dat is het moment geweest dat Beusen Architecten in beeld kwam. De heer Dericks heeft ons in contact gebracht met de familie Wittenberg, die interesse toonde in het woonhuis, maar van mening was dat zij met hun gezin met 3 kinderen niet zonder meer zouden passen in de bestaande woning. Dat betekende de start van een bijzonder ontwerpproces.
Enerzijds hadden we, zoals bij elk ontwerpproces, te maken met wensen van de opdrachtgever. Anderzijds hadden we te maken met een ontwerp van Gerrit Rietveld. Dat betekende een zoektocht naar de wijze waarop we deze twee uitgangspunten met elkaar konden verbinden.
Het programma van eisen voorzag in de toevoeging van woonruimte, werkruimte en slaapruimte. Al snel kwamen we tot de conclusie dat het niet mogelijk was om de wensen van de opdrachtgever binnen het volume van de bestaande woning te realiseren. Aanbouwen wilden we ook niet zonder meer omdat we het oorspronkelijke ontwerp zoveel mogelijk wensten te respecteren.
De enige mogelijkheid die we zagen om een uitbreiding te realiseren was om een nieuw volume te introduceren dat los stond van de bestaande woning. Wat we wilden vermijden is dat de uitbreiding geen deel uit zou maken van de totale woning, hij zou er juist nadrukkelijk deel van uit moeten maken. Dat betekende dat we goed na moesten denken over de verbinding tussen de 2 volumes. Uiteindelijk hebben we in de linker zijgevel van de oorspronkelijke woning één kozijn verwijderd om de aansluiting te maken. Dat ene kozijn was een doorlopend kozijn van begane grond tot aan de dakrand, dat gaf ons de mogelijkheid om de verbinding zowel op begane grond niveau als op verdiepingsniveau te realiseren. Het originele trappenhuis met de trap is behouden en dient ook in het nieuwe ontwerp als de hoofdtoegang tot de verdieping.
De uitbreiding is op bijna 3 meter van de oorspronkelijke woning geplaatst en de verbinding is geheel in glas uitgevoerd. Zo ontstaat er een mooi samenspel tussen oud en nieuw. De gehele linker zijgevel van het oorspronkelijke ontwerp is zo bijvoorbeeld zichtbaar gebleven. Dat zou met een aangebouwde uitbreiding nooit zijn gelukt. Wat met het glazen tussenlid ook is gelukt is een doorzicht naar de achtergelegen tuin te creëren.
De uitbreiding bevat de woonkamer en de werkruimte op de begane grond en de ouderslaapkamer met badkamer op de 1e verdieping. In de bestaande woning zijn de 3 kinderkamers, een badkamer en een wasruimte gemaakt. De badkamer is op dezelfde plek gebleven, met dezelfde afmetingen als in het oorspronkelijke ontwerp.
Doordat de uitbreiding van de woning los kwam te staan van de bestaande woning hebben we ervoor gekozen ook in de materialisering de uitbreiding een eigen karakter te geven. Geen concurrentie tussen oud en nieuw, maar juist een symbiose door de uitbreiding heel ingetogen en tijdloos vorm te geven. Door te kiezen voor een in het werk gestorte betonconstructie, waarbij de dragende constructie tegelijkertijd de zichtbare gevel zou worden is een sculpturale vorm ontstaan, die zowel uitgesproken als ingetogen is.
De minimalistische vormgeving vergde een heel zorgvuldige detaillering en begeleiding op de bouwplaats. Dat paste dan weer erg goed bij de wijze waarop Gerrit Rietveld zijn projecten realiseerde, met veel aandacht voor het detail in het werk. Voor zo’n project en de aanpak die we hebben gekozen heb je opdrachtgevers nodig die dit volledig ondersteunen. Daarin hebben we in de familie Wittenberg een ideale partij gevonden. Betrokken, kritisch, maar vooral enthousiast om uiteindelijk te komen tot een woning waar oud en nieuw elkaar in evenwicht houden en er voor zorgen dat het cultureel erfgoed niet alleen bewaard is gebleven met behoud van functie, maar dat het een nieuw leven heeft gekregen.
Wij zijn onze opdrachtgevers dan ook heel dankbaar dat we samen met hen dit proces hebben mogen vormgeven en dat onze oorspronkelijke schroom om deze opdracht te aanvaarden heeft geleid tot zo’n bijzonder eindproduct.
Waalre, 10 mei 2021